Babs Gons
In augustus 2023 hield Babs Gons een dagboek bij, dat niet lang na de val van Rutte IV begint, en eindigt vlak voor de aanvang van haar tweejarige termijn als Dichter des Vaderlands. Het is de zomer dat haar vader overlijdt in een hospice, en dat ze, een dag voordat ze op vakantie gaat naar Portugal met haar zoon, partner en vrienden, te horen krijgt dat ze borstkanker heeft.
4 augustus, Amsterdam
Alsof je iets naar huis brengt
wat niet welkom is
een ongenode gast
dronken en onbeleefd
terwijl we net die dag
een rustig avondje hadden gepland
En daar zit ie, aan tafel
vreemd en zwijgend
misschien zelfs stinkend
Voor hoe lang?
Maanden, jaren? Voor altijd?
De gast krijgt niets meer
geen eten
geen druppel
Laten we ‘m uithongeren
voordat ie…
5 augustus, Schiphol
Op het vliegveld zit iemand
met de wereld op zijn schouders armoede
woningnood
kapotte politiek
klimaatproblematiek
Hij staart in een leeg bekertje Starbucks
Alles lijkt hier
op dit kunststof tafeltje
samen te komen
in de sis van de vrouw
de blik van de man
over de hoofden van hun kinderen
Op elk vliegveld
elk treinstation
zit iemand met de wereld
op de schouders
Iemand in wie alles samenkomt
Iemand die geen kerst kan vieren
met oorlog op de achtergrond
Iemand die niet kan eten
bij de beelden van hongersnood
Iemand met een kruispunt
in het middenrif
7 augustus, A dos Negros
We dromen er allemaal van
telefoongesprekken
die niet hebben plaatsgevonden
niet verstuurde brieven
on-uitgeschreeuwde zinnen
ons niet achterna geroepen
Ik hield toch van je
Ik heb je toch lief
Je bent toch niet ziek
Je hebt toch gewonnen
Je bent toch welkom
9 augustus, A dos Negros
Over 3 uur en 21 minuten bellen ze
met de uitslag
Mijn zoon vroeg aan mijn vader in het hospice
Ben je bang om te sterven?
Nee, antwoordde mijn vader, ik ben bang voor het wachten
Nog 3 uur en ik vraag me af waarop ik wacht
op een invulling van de komende tijd
op een verloop
op leven, op iets dichter bij de dood
of net zo veel
op pijn
op heling
op een uitstel van dingen
op een andere hiërarchie
waarin sommige dingen niet meer belangrijk mogen zijn
(omdat ze niet groots en meeslepend zijn)
Ik wacht op dingen die moeten gebeuren
(met mij voor mij)
Aan mij moet gesleuteld worden
Het wachten van mijn vader is voorbij
Het wachten voor mij is begonnen
Half augustus en een aantal vrouwen loopt gedesillusioneerd de politiek uit
Ik troost mezelf deze zomer herhaaldelijk
Ik troost mezelf met de gedachte
dat ze thuis een wereld staat te wachten
vol liefdevolle bekers
loslatende stickers die herinneren aan mooie uitjes
haastige verhalen aan het aanrecht
foto’s van familie
op de groepsapp
radio harder als dat leuke nummer
even dansen
de kamer naar zin verbouwen
de dagen zacht inrichten
een boek, eindelijk tijd voor
Tijd waar de misogyne haters niet bij kunnen
16 augustus, Obidos
Hoe meer ik verstrikt raak in de zomer
hoe meer ik verstrikt raak in de hiërarchie van dingen
Ik huil harder om het gebroken zeepaardje
dat mijn zoon kocht voor zijn vader
van zijn zakgeld
dan om mijn lichaam met kwaadaardige cellen
Door de verpakking voel ik de scherven aardewerk
Die borst, dat gat, dat groeit wel weer dicht
of niet, maar dit aardewerk
dit keramieken kunstwerkje uit Obidos
zal nooit meer gaaf worden
al zou je het plakken
met de beste lijm
de barst blijf je altijd zien zitten
18 augustus, A dos Negros
Het is een vreemde gewaarwording
opeens rond te lopen in mijn eigen gedicht
als een gevangene van mijn eigen woorden
Terwijl ik midden in een onderzoek
tussen glasplaten en vreemde handen
op wil staan
hoor ik de echo van mijn eerdere schrijven
galmen door Radiologie
Hoe velen van ons opeens mezelf betreft
De zomer maakte van dit vaderland
even het land van de zusters
de moeders, de dochters buurvrouwen en vriendinnen
Het land van op zoek naar iets dat we nooit hopen te vinden
Het land van één op zeven
20 augustus, Caldas da Rainha
Ik hang nog altijd aan die laatste vakantiedag
Loop nog maar een keer door de China shop
waar je bijna alles van plastic kan vinden
wat je nodig of overbodig zou kunnen hebben
van gebloemde hoezen voor je wasmachine,
vlieggordijnen, slippers en halterjurken
tot digitale klokken en opblaasbaar spul
De laatste dag van de vakantie waarin mijn vader
aan het begin ervan nog leefde
en de diagnose nog ergens in de lucht zweefde
Waarin we nog een laatste keer rijden
naar het middeleeuwse stadje
glijdend over de gladgelopen keien
keramieken vissen en vogels
waar op het heetst van de dag mijn moeder belt
uit een ver, ver universum
en ik het nog even erger mag vinden
dat het zeepaardje gebroken is
Ook de radioloog leg ik naast me neer
Nu even niet
Want als je hier niet vóór half drie luncht
heb je pech
(Er zijn geen problemen in de Chinese shop
alleen oplossingen)
In de nacht van 21 augustus, tussen Lissabon en Amsterdam
Ik kom zo
wil ik tegen iedereen zeggen
Geef me even
23 augustus, OLVG Oost
In elke gang van het ziekenhuis
mensen op hun mooist
mondhoeken die hun best doen
De kapper
om daar, juist daar
iedereen nog op z'n mooist te laten zijn
Ballonnen voor tijdelijke vreugde
Als we lippenstift en sieraden
mochten dragen in de OK
zouden we ons behangen met zilverwerk en parels
We zouden gaan voor Cappuccino,
Plum, Magisch Magenta
In de gangen familieleden
vol bemoedigende, gerepeteerde woorden
‘Bij zus en zo ging het uiteindelijk heel vlot…’
Hoe dichter bij de buik van het ziekenhuis
hoe meer de stemmen verstommen
de taal wordt spaarzamer
plechtiger
gelegenheidstaal
biopt, echo, punctie
En het maakt steeds minder uit hoe je eruitziet
wat je aan had naar het ziekenhuis
hoe je huis is ingericht
je nieuwe tattoo
of je mooi oud aan het worden bent
Maar of je oud aan het worden bent
hoe je meniscus erbij ligt
hoeveel lekjes in je darmen
hoe regelmatig je hart
hoe schoon je vaten
We willen op ons mooist
Tijdens eerste dates
bruiloften en eetstoornissen
Op ons mooist
bij het laatste afscheid
Mijn vader op zijn mooist
door mijn moeder gekleed
in zijn favoriete T-shirt in de kist
Hoe zijzelf zachtroze schoenen
laat bezorgen
Op ons mooist
in wachtkamers
in elke gang van de polikliniek
Rechte ruggen
die soms even buigen
dan snel weer een houding vinden
Op ons mooist
juist als het tegenzit
Babs Gons is schrijver, performer, host en docent. Ze organiseerde tien jaar lang schrijverspodium Palabras in Paradiso, was artistiek leider van Poetry Circle en presentator van Babs' Woordsalon. Haar debuutbundel Doe het toch maar werd in 2021 genomineerd voor de Herman de Coninckprijs en de Poëziedebuutprijs. In 2022 won ze de Johnny, een oeuvreprijs voor podiumpoëzie en verscheen een selectie van haar columns voor Het Parool onder de titel Alles wat je liefhebt wordt mooi. Van september 2023 tot september 2025 is Babs Gons de Dichter des Vaderlands.
Beeld: Babs Gons