Bart Smout
Illustraties door Rachelle Meyer
De films van het varken
1
Het varken gaat naar de filmacademie. Hij wil een beroemd regisseur worden door het leed van zijn medevarkens onomwonden vast te leggen. Gelach en hoon vallen hem ten deel. Een varken als regisseur? Dat kan toch helemaal niet! Maar het varken werkt hard en studeert onafgebroken. Wanneer hij zijn diploma in ontvangst neemt staat hij te boek als een veelbelovend talent.
2
De eerste film van het varken, Pig House, is een drie kwartier durende aanklacht tegen de bio-industrie, geschoten in zwart-wit en vol gruwelijke details. Op een aantal websites verschijnen lovende recensies, maar de film bereikt slechts een klein publiek. Wel bouwt het varken gestaag naamsbekendheid op in de filmindustrie, waardoor hij voor zijn volgende productie, Samurai Pig: Back to the Farm, een veel groter budget tot zijn beschikking heeft. De film wordt een hit. Het varken trouwt met een celebrity-schaap. De dag na het huwelijk meldt de roddelpers dat er tijdens het feest driehonderdvijftig flessen champagne zijn verbruikt. Het varken corrigeert dat op Instagram: vierhonderdtwintig, en geen fles minder.
3
De opvolgers van Samurai Pig: Back to the Farm worden stuk voor stuk blockbusters. Het varken vergaart wereldwijde roem, koopt een exclusieve Lamborghini en rijdt zich op een dag te pletter tegen een boom. De filmwereld reageert geschokt. Het celebrity-schaap waarmee het varken was getrouwd blaat dat hij goed en groot was, zoals Gandhi, Jezus en Malcolm X. Een bevriend acteur zegt dat het varken de wereld voorgoed heeft veranderd met zijn films. Volgens één producer is het varken een voorbeeld voor iedereen, omdat hij liet zien dat dromen uit kunnen komen, als je maar gelooft. Een criticus omschrijft het varken als ‘driehonderd kilo pure wilskracht’. Tijdens de begrafenis, waar meer dan duizend mensen voor zijn uitgenodigd, zingt de beroemde chansonnier Pascal D’Azzurrio een lied dat hij speciaal voor het varken schreef. Het refrein gaat als volgt: Een knor is nooit meer een knor/ Een film is nooit meer een film/ Jij liet ons zien wat mogelijk is/ Jij liet ons zien hoe het ook kan.
4
Slechts één journalist komt op het idee om soortgenoten van het varken naar hun visie te vragen. Met een microfoon en een cameraman trekt hij naar de supermarkt. Eerst gaat de man naast een plastic verpakking met ham zitten. Hij vraagt de ham wat die van de prestaties van het varken vindt, daarna brengt hij de microfoon naar het plastic. De cameraman zoomt in. Dezelfde vraag stelt de journalist achtereenvolgens aan de bacon, de karbonade, de speklappen, de spareribs, de varkenshaas, de medaillons, de fricandeau en de braadworst. Als de journalist iedereen heeft gehad, kijkt hij in de camera. ‘Sprakeloos,’ zegt hij. ‘Ze zijn allemaal sprakeloos.’
De school die een manege werd
1
Als de kinderen maandag op school aankomen, zien ze dat het klaslokaal is omgebouwd tot een manege. De stoelen en tafels zijn verwijderd, ze gaan op een grote zandvloer zitten. ‘Goedemorgen kinderen,’ zegt de juffrouw. Ze draagt een rijbroek en een cap. ‘Vandaag leren we hinniken van mevrouw Storm.’ Een bruin paard loopt de manege binnen en spert haar mond wijd open. Zo goed als ze kunnen bootsen de kinderen het geluid na: ‘Ihihihihihi.’
2
De volgende dag worden de kinderen gezadeld. Ze krijgen een bit in, de juffrouw trekt aan de teugels. ‘Naar links!’ roept ze. Of: ‘Naar rechts!’ De kinderen klagen dat het pijn doet. Ze huilen, ze schreeuwen, ze stampen met hun voeten. ‘Niet klagen,’ zegt de juffrouw, ‘maar hinniken, zoals mevrouw Storm het jullie heeft geleerd!’ In de koffiekamer zegt de juffrouw tegen de andere docenten: ‘De jeugd van tegenwoordig heeft geen respect meer. Wat moet er van die kinderen worden?’
3
Gelukkig geeft de juffrouw niet zomaar op. Ze is toegewijd, ze gelooft in goed onderwijs: school is het aambeeld waarop de toekomst vorm krijgt. De juffrouw kan ook mooi zingen. Iedere vrijdag, vlak voordat het weekend begint, heft ze een lied aan:
Hop! hop! hop! Paardje in galop
Over hekken, sloten henen
Maar voorzichtig – breek geen benen
Hop! hop! hop! hop! hop! Paardje in galop
Hop! hop! hop! Paardje eet geen stro
’k Zal het paardje haver kopen
Dat het in galop kan lopen
Hop! hop! hop! hop! hop! Paardje eet geen stro
4
Na vijf jaar krijgen de kinderen een diploma. Bij de uitreiking geeft de juffrouw ieder kind een paar oogkleppen en een wortel. ‘Wat ben ik geweldig trots op jullie,’ zegt ze. ‘Jullie gaan het fantastisch doen!’ Opgewonden galopperen de kinderen naar het dressuurveld, waar gratis haver staat. Overal klinkt gehinnik.
5
Slechts twee kinderen zakken voor het examen. Het eerste kind laat zich op dertigjarige leeftijd in hamburgers, kroketten en frikandellen verwerken. Het tweede kind verdwijnt spoorloos na de diploma-uitreiking. Jaren later keert ze terug in de dromen van de juffrouw. Iedere nacht zingt ze een lied voor haar, een lied dat klinkt als een ijzeren staaf die tussen twee tandwielen wordt gedreven.
Hoe de olifanten wijs en droevig werden
1
Diep in de jungle speelt een vrouw piano voor de olifanten. Haar zwartgelakte instrument staat op een kale plek tussen de bomen. Iedere avond speelt ze Satie, Chopin, Debussy of Beethoven. Iedere avond komen de olifanten naar de kale plek. Ze staan stil, flapperen met hun oren. Hun schouders ontspannen zich, uit een enkel oog rolt een traan. Kijk je van bovenaf, dan zie je een piepklein stipje aan de zwarte piano met daaromheen een waaier aan gigantische grijze lichamen.
2
Eerst komen de apen erbij. Ook zij willen naar de betoverende pianoklanken luisteren. De olifanten vinden dat geen probleem – de apen hangen in de bomen, ze nemen geen ruimte in. Ook de slangen kunnen ze verdragen. Maar als de tapirs komen, en niet veel later de jaguars, besluiten de olifanten dat er een systeem nodig is. Ze duwen bomen omver en stapelen de stammen op elkaar. Binnen een dag is de kale plek omheind. Om de beurt nemen de olifanten plaats achter een uitsparing in de houten muur om kaartjes te verkopen. Een loopbrug die aan weerszijden door slurven wordt opgehaald en neergelaten geeft de bezitters van een kaartje toegang tot de plek waar de vrouw pianospeelt. Hoe groter het dier, hoe duurder de entree. Alleen de olifanten mogen gratis luisteren. Maar de olifanten luisteren niet meer, de olifanten verkopen kaartjes en besturen de loopbrug.
3
Op een dag hoort de vrouw de omheining kraken. Een neushoorn wil de barrière doorbreken. Er klinkt aanmoedigend gejuich, verschillende diersoorten scharen zich achter de neushoorn. De olifanten trompetteren angstvallig; er zijn te veel dieren en de neushoorn is te sterk. Opnieuw krijgt de omheining een klap, verschillende boomstammen versplinteren. Een aap laat zich langs een liaan uit een boom zakken totdat hij vlak boven de vrouw hangt. ‘Kom,’ zegt hij, en hij strekt zijn hand uit. ‘Die muur gaat het niet lang volhouden. Je kunt over de takken vluchten. Ik en een paar vrienden pakken de piano wel.’ Maar de vrouw schudt haar hoofd. Ze blijft spelen. Harder en harder slaat ze op de toetsen, totdat ze in een toonladder uiteenspat en achter de wolken verdwijnt. Als de omheining het begeeft en de dieren al duwend en trekkend bij de piano komen, klinkt er geen muziek. De piano ziet eruit als een doodskist op pootjes. Allerlei soorten lichamen, groot en klein, verzamelen zich onthutst rondom de zwartgelakte stilte. Vanaf dat moment zijn de olifanten voor altijd de wijste en droevigste dieren van de jungle.
Bart Smout (1983) is schrijver. Hij publiceerde de romans De geboorte van schuld (2019) en Lege Lijnen (2009). Ook schreef hij onder meer voor de Volkskrant, De Gids en De Optimist. Als redacteur maakt hij onderdeel uit van Wobby.club, een platform voor autonome illustraties, beeldende kunst en literatuur.
Beeld: Rachelle Meyer is een Amerikaanse illustrator, kunstenaar en schrijver die in Nederland woont en werkt. Haar cartoons en strips zijn al verschenen in The New Yorker, The New York Times enThe Austin Chronicle. Haar werk onderscheidt zich door het gebruik van expressieve lijnen, harmonieuze kleurenpaletten, gevoeligheid en humor.
Read an English translation of Barts Mammoetje here.